วิ่งหน้าร้อน ก็เหมือนการวิ่งในนรกไม่ได้พูดเกินจริงหรือพูดให้ดูน่ากลัวแต่มันคือเรื่องจริง ทั้งสภาพอากาศ และภัยอันตรายจากภาวะที่เรียกว่า " ฮีทสโตรก " ซึ่งแน่นนอนเลยครับว่า มันอันตรายถึงชีวิตอย่างแน่นอน และผมเองก็เชื่อว่านักวิ่งหลายท่านอาจจะไม่อยากวิ่งในหน้าร้อนหรือตอนที่อากาศร้อนๆ กันซักเท่าไหร่ แต่ก็มีอีกหลายท่านที่เลี่ยงไม่ได้ จำเป็นต้องซ้อม ฉะนั้นเรามาดูกันดีกว่าว่าอาการฮีทสโตรก มันเป็นอย่างไร เพื่อจะได้เข้าใจและเฝ้าระวัง รวมถึงดูแลตัวเองและคนรอบข้างได้อย่างทันท่วงที
.
.
ฮีทสโตรก (Heat Stroke) หรือโรคลมแดด เกิดจากการที่อุณหภูมิในร่างกายสูงมากจนทำให้เกิดภาวะที่ร่างกายไม่สามารถปรับตัวได้ และส่วนใหญ่จะเกิดในกลุ่มคนที่อยู่กลางแดดนานๆ และอุณหภูมิร่างกายมากกว่า 40 องศาเซลเซียส
.
.
สิ่งกระตุ้นที่ทำให้เกิดโรคลมแดด
1. อุณหภูมิที่สูง
2. ความชื้น ความชื้นที่สูงทำให้อากาศถ่ายเทไม่ดี ทำให้อุณหภูมิสูงขึ้นได้
3. ไม่มีลม ทำให้ไม่สามารถพัดความร้อนได้
กลุ่มเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะโรคลมแดด
1. กลุ่มที่ต้องทำงานอยู่กลางแจ้ง เช่น คนที่เป็นนักวิ่งมาราธอน คนงานก่อสร้าง
2. คนสูงอายุ กลุ่มเด็ก พวกนี้จะมีการสูญเสียความร้อนได้มากกว่ากลุ่มวัยรุ่นปกติ
3. คนไข้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว ต้องใช้ยาโรคประจำตัว เช่น โรคพาร์กินสัน โรคความดันโลหิตสูง กลุ่มนี้มีปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคลมแดด
4. ผู้ที่อดนอน
5. ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์จัด
.
.
สัญญาณของโรค
- ไม่มีเหงื่อออก แม้จะอากาศร้อน
- ตัวร้อนจัดขึ้นเรื่อยๆ
- รู้สึกกระหายน้ำมาก
- วิงเวียน ปวดศีรษะ มึนงง
- คลื่นไส้
- หายใจเร็ว อาเจียน
การปฐมพยาบาล
การปฐมพยาบาลกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นโรคฮีทสโตรก อย่างแรกคือ ต้องดูว่าคนไข้มีภาวะความรู้สึกตัวที่ผิดปกติไปหรือเปล่า ถ้ามีภาวะความรู้สึกตัวที่ผิดปกติไป ให้ไปคลำชีพจรดูว่าการหายใจเขาผิดปกติหรือเปล่า ถ้ามีการหายใจที่ผิดปกติ ต้องทำ CPR และโทร 1669 เพื่อเรียกรถพยาบาลมารับผู้ป่วยไปโรงพยาบาลอย่างรวดเร็ว
ในกลุ่มผู้ป่วยที่ยังมีความรู้สึกตัวที่ปกติดีอยู่ ก็สามารถนำผู้ป่วยเข้ามาในที่ร่มได้ และให้ผู้ป่วยดื่มน้ำให้เยอะ ๆ และรีบลดอุณหภูมิกายโดยการใช้น้ำแข็ง หรือการใช้ cool blanket คือการใช้ผ้ายาง ใส่น้ำแข็งลงไป แล้วให้ผู้ป่วยนอนอยู่ในตรงนั้น ถ้ามีพัดลม สามารถเปิดพัดลมได้
ถ้าใช้เป็นผ้าชุบน้ำ ในคนไข้ที่เป็นโรคกลุ่มฮีทสโตรก มักจะไม่ค่อยได้ผล แต่สามารถใช้ได้ โดยการเช็ดตัวให้เช็ดตัวเหมือนผู้ป่วยที่เป็นไข้ คือเช็ดสวนขึ้นมาเข้าทางหัวใจ เช็ดทางเดียว และเปิดพัดลม
.
.
การป้องกัน
การดูแลตัวเองในหน้าร้อน คืออย่าไปอยู่กลางแจ้งให้นานเกินไป ถ้ามีร่มก็สามารถใช้ร่มได้ ดื่มน้ำให้มาก ๆ ทานน้ำแข็ง ทานไอศกรีม หรือถ้าอยู่ในบ้าน พยายามเปิดประตู หน้าต่าง อย่าอยู่ในที่อับ อย่าอยู่ในห้องปิด การอยู่ในห้องปิดจะทำให้อากาศถ่ายเทไม่ได้ แล้วเกิดความร้อนสะสม ทำให้เกิดฮีทสโตรกได้แม้อยู่ในบ้าน
ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว อย่าออกไปอยู่กลางแดดนานเกินไป ถ้าจำเป็นจริง ๆ ที่จะต้องออกไปอยู่กลางแจ้ง แนะนำว่าเราต้องหาเวลาเข้ามาอยู่ในที่ร่มบ้าง ถ้าเราอยู่กลางแดดนาน ๆ ก็จะเกิดฮีทสโตรกได้
ข้อควรระวังคือ อย่าทำให้ร่างกายขาดน้ำ เตรียมน้ำ ดื่มน้ำเยอะ ๆ อาจจะต้องเยอะกว่าในฤดูอื่น
.
.
หลังจากที่เราพอจะทราบถึงภัยอันตรายในการวิ่งหน้าร้อนกันแล้ว ต่อไปผมจะพาทุกคนไปดูกันครับว่าสตาฟ Runnercart จะมีเทคนิคอะไรกันบ้างสำหรับการวิ่งในหน้าร้อน
.
.
หน้าร้อนเหงื่อออกเยอะ ดังนั้นเราจะเสีย Electrolyte มากว่าปกติ ผมมักพกน้ำติดตัวไว้คอยจิบระหว่างวิ่งและเติมเกลือแร่เพื่อรักษาสมดุลย์ Electrolye ภายในร่างกาย ทำให้เราซ้อมวิ่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ
.
.
เสื้อผ้า ชุดที่สบายๆ บางเบา ระบายอากาศได้ดี แว่นกันแดด หมวก ฟังร่างกายตัวเอง จับความรู้สึกให้ดี ถ้าเหนื่อยมากให้ผ่อนเบาบ้าง เดินบ้างก็ได้ ลดความเข้มข้นลงบ้างก็ได้
.
.
ซ้อมวิ่งหน้าร้อนแบบนี้สิ่งที่ต้องระวังคือการขาดน้ำ ควรจะจิบน้ำตลอดเวลาอย่าปล่อยให้ร่างกายขาดน้ำจนเกินไป พักผ่อนให้เพียงพอ และควรปกป้องผิวของเราที่ได้รับรังสี UV เต็มๆ ... โดยเฉพาะช่วงใบหน้าเพราะถึงเราทาครีมกันแดดแล้วแต่ก็อาจจะยังช่วยได้ไม่เต็มที่ ดังนั้นเราควรจะหาหมวกสักใบที่ป้องกันแดดและยังระบายอากาศได้ดี เช่น หมวกทรง Trucker หรือ visor เผื่อไม่ไห้แสงแดดมาทำร้ายผิวหน้าของเรา
.
.
วิ่งหน้าร้อนยังไงไม่ให้ร้อนเทคนิคง่ายๆ ด้วยการสลับเวลาวิ่ง วิ่งให้เช้าขึ้นหรือเลือกไปวิ่งช่วงเย็นๆ ซักหน่อย แต่ถ้าอากาศยังอบอ้าวอยู่ ก็ต้องวิ่งให้ช้าลง ระยะน้อยลง เพื่อให้ร่างกายไม่ฮีทจนเกินไป
........
อาจจะใช้ไอเทมเสริมเช่น เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี รวมถึงอุปกรณ์ป้องกันแดดต่างๆ ที่สำคัญและขาดไม่ได้เลยสำหรับอากาศร้อนๆ แบบนี้คือ น้ำ และของสิ่งเดียวที่ไม่เคยห่างตัวเลยคือเป้น้ำ ไม่ว่าจะวิ่งในสวนหรือ Cityrun ผมมักจะมีเป้น้ำติดตัวไว้เสมอ เอาไว้ใส่ของ ใส่น้ำคอยจิบ ใส่ได้หลายอย่างทั้งน้ำเปล่า หรือเกลือแร่ รับรองว่าไม่มีขาดน้ำอย่างแน่นอน ... (ถ้าร้อนจนเกินไป ให้หนีไปวิ่งลู่เถอะ ^ ^ )
.
.
วิ่งหน้าร้อนยังไงให้รอด ทาครีมกันแดดให้พร้อมหน้าจะได้ไม่ขึ้นฝ้า กระ จุดด่างดำ ระหว่างวิ่งจิบน้ำเป็นระยะ สวมเสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี ปรับเปลี่ยนเวลาวิ่งให้เช้ามากขึ้นหรือช่วงเย็นมากขึ้นเพื่อหลีกเลี่ยงช่วงเวลาที่อากาศร้อนมากๆ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/ฮีตสโตรกจากอากาศร้อน/
https://www.bangpakok8.com/news/view/23
https://www.shawpat.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=317:-heat-stroke-&catid=49:-m---m-s&Itemid=203